انتخاب بهترین مدل پیش‌بینی تغییرات عملکرد بوم‌سازگان در گرادیان چرایی مناطق نیمه‌خشک (مطالعه موردی: دشت گرگان)

مراتع بوم‌سازگان‌های پویا و دینامیکی هستند که به ناهنجاری‌هایی چون نوسانات اقلیمی و عواملی چون الگوهای مدیریتی و چرای دام واکنش نشان می‌دهند. استخراج روند مکانی این تغییرات می‌تواند در برنامه‌ریزی برای مدیریت و احیای چشم‌اندازهای تخریب شده کمک شایانی نماید. در این مطالعه روند تغییرات عملکرد بوم‌سازگان بوته ای تحت تأثیر چرای دام نسبت به آغل مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور در گرادیان چرای دام در مراتع قشلاقی دشت گرگان در نقاط تعیین شده اقدام به ارزیابی چرخه عناصر غذایی، نفوذپذیری و پایداری خاک به عنوان عملکرد بوم‌سازگان این مراتع در سه تکرار شد. شاخص‌های اندازه‌گیری شده با استفاده از روش‌های آماری و مدل‌های رگرسیونی به منظور مشخص کردن روند تغییرات عملکرد بوم‌سازگان در طول گرادیان چرا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد روند تغییرات شاخص‌های عملکردی در طول گرادیان چرای دام روند معنی‌داری دارد. مناطق نزدیک به آغل کمترین مقدار و نقاط انتهای گرادیان بیشترین میزان این شاخص‌ها را به خود اختصاص دادند. با بررسی انواع مدل‌های رگرسیونی از لحاظ میزان ضریب اطلاعات آکائیک، بهترین مدل پیش‌بینی روند تغییرات عملکرد بوم‌سازگان در گرادیان چرای دام از نظر شاخص های پایداری و چرخه عناصر غذایی بوم‌سازگان مدل سیگموئید سه پارامتری و از نظر شاخص نفوذپذیری مدل سیگموئید چهار پارامتری با کمترین میزان ضریب اطلاعات آکائیک و سطح اطمینان بالاتر انتخاب شدند. نتایج این مطالعه می‌تواند به عنوان ورودی مدل‌های کمی‌سازی مرتع برای شناسایی مناطق بحرانی و پیش‌بینی اثرات مدیریت بر تولید و پایداری بوم‌سازگان کاربرد داشته باشد.